Powrzechnie cyrk w Polsce dość często kojarzony jest z występami klaunów, tresurą zwierząt, akrobacjami cyrkowymi bądź innymi ‘wygłupami’.

Dlaczego jednak jest coś takiego w cyrku, że widząc żonglującą osobę lub innego cyrkowego śmiałka przystajemy i z zachwytem patrzymy na ich popisy? Co sprawia, że cyrkowe działania wywołują uśmiech na twarzy u większości z nas, bez względu na wiek czy pozycję społeczną? Co jest takiego ciekawego w tym świecie cyrkowym? Przeszukując globalną sieć znaleźliśmy ciekawą myśl na temat pedagogiki cyrku i jego roli w naszej inspiracji, animacji i edukacji:

‘Cyrk oferuje naszym oczom i uszom, sercu i rozumowi wiele dużych i małych sensacji w postaci wrażeń estetycznych, artystycznych, spektakularnych i poetyckich zarazem. Magia cyrku wkracza w pedagogiczną powszedniość jako wielka improwizacja i motywacja, rozluźnienie, wzbogacenie, uruchomienie możliwości intelektualnych, uczuciowych i fizycznych. Zabawa w cyrk otwiera na niezwykłość, umożliwia poznanie i zrozumienie rzeczy obcych nam dotąd, ułatwia nawiązywanie kontaktów i jest źródłem doświadczeń w obcowaniu z innymi. Inspiracja cyrkiem wspiera spontaniczność działania indywidualnego i zespołowego, rozwija kreatywność, uszlachetnia zmysły, łączy aktywność z pasywnością, myślenie z uczuciem i działaniem...’

Jak może pomóc we wczesnej edukacji pedagogika cyrku i jaką rolę może odgrywać na rzecz rozwoju dzieci i młodzieży? Czym jest właściwie ta pedagogika cyrku? Chcielibyśmy tutaj odpowiedzieć na kilka pytań, które mogą trochę przybliżyć to pojęcie.

Słowo ‘pedagogika’ (pochodzi od greckich słów pais, czyli dziecko oraz agagos – przewodnik) oznacza działalność wychowawczą na rzecz dzieci, ich naukę oraz cele i metody edukacji. Pedagogika cyrku jako nowoczesna i bardzo efektywna metoda działań cyrkowych, jest jedną z form pedagogiki zabawy, czyli uczenia i rozwijania umiejętności wśród dzieci i młodzieży poprzez śmiech, radość i zabawę. Zajęcia prowadzone są głównie jako warsztaty, w których dzieci aktywnie uczestniczą nabywając nowe umiejętności z zakresu sztuk kuglarskich, a dzięki ich zaangażowaniu same tworzą cyrk.

Na zachodzie Europy pedagogika cyrku jest znacznie lepiej rozwinięta, rozpoznawana i wykorzystywana. Grupy cyrkowe działające w takich miejscach jak domy kultury, świetlice bądź szkoły to zapewnienie, dla dzieci i młodzieży, możliwości aktywnego, ciekawego, efektywnego, a co najważniejsze, wspólnego spędzania wolnego czasu, wymiany doświadczeń, wspólnej nauki i pokonywania nowych wyzwań.

W naszym kraju jest to działalność, której zalet widzi jeszcze niewiele osób i samorządów, a to właśnie ich aktywność, zrozumienie i zaangażowanie powinny być bodźcem do powstawania takich miejsc edukacji, wychowania i rozrywki dla dzieci i młodzieży. W Polsce do najbardziej znanych ośrodków, w których prężnie rozwija się pedagogika cyrku, należą dziecięce grupy cyrkowe w Lipinkach oraz Malechowie. Grupa ‘Heca’ z Lipinek (wsi województwa warmińsko-mazurskiego liczącej zaledwie 800 mieszkańców) prowadzona przez Ewę Dembek, najbardziej zasłużoną osobę promującą pedagogikę cyrku, jest obecnie największą dziecięcą grupą cyrkową w Polsce i liczy sobie ponad 40 osób. Współpracuje ona z licznymi grupami pedagogiki cyrku z Niemiec, Włoch, Rosji czy Ukrainy. Z kolei Szkolna Grupa Cyrkowa przy Gimnazjum w Malechowie powstała w efekcie działań związanych ze specjalizacją szkoły, idących w kierunku rozwijania kreatywności dziecięcej poprzez ćwiczenie sztuk kuglarskich. Od ośmiu lat w Brodnicy odbywają się Ogólnopolskie Dziecięce Spotkania Cyrkowe organizowane rok rocznie przez Ewę Dembek, na których dziecięce grupy mają okazję zaprezentować swoje nabyte umiejętności, wymienić się doświadczeniami, i przede wszystkich po prostu się razem spotkać z innymi dziećmi. W tym roku w VIII Ogólnopolskich Dziecięcych Spotkaniach Cyrkowych wzięło udział aż 19 grup cyrkowych z całego kraju.

Jak widać pedagogika cyrku powoli zostaje zauważana, cyrkowych grup dziecięcych jest coraz więcej i miejmy nadzieję, że zarówno ich liczba, jak i samo znaczenie i rola cyrku znacznie się w Polsce rozwinie. Również i my, jako Cyrk Animé, chcemy się przyłączyć i brać aktywny udział w dziecięcej edukacji. Pedagogika cyrku, jako rozwojowa metoda edukacyjno-wychowawcza, jest w Polsce jeszcze słabo rozpoznawalna i wykorzystywana w niewielkim stopniu przez pedagogów, lekarzy i animatorów kultury, a szkoda bo przecież ona naprawdę działa i doskonale się sprawdza. Uważamy, że poprzez zabawę można istotnie wpływać na rozwój kreatywności, samodoskonalenia i samorealizacji wśród dzieci i młodzieży, a to może dać im szansę na lepszy start i na lepsze jutro.